«ΓΥΑΡΟΣ - ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΝΗΜΗ»

«ΓΥΑΡΟΣ - ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΝΗΜΗ»
Σταδίου 10, 105 64 Αθήνα

Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ

ΕΠΙΣΚΕΨΗ-ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΣΤΗ ΓΥΑΡΟ


Αθήνα, 1 Ιουλίου 2009

Σας ενημερώνουμε ότι ο Σύλλογος «ΓΥΑΡΟΣ - ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΝΗΜΗ», θα
πραγματοποιήσει για όγδοη συνεχή χρονιά επίσκεψη - προσκύνημα στη
μαρτυρική Γυάρο στις 25, 26 και 27 Σεπτεμβρίου 2009.
Η αναχώρηση θα γίνει από τον Πειραιά την Παρασκευή 25/09/2009 με
προορισμό και διαμονή στη Σύρο. Η επίσκεψη και το προσκύνημα στη Γυάρο
θα γίνει το Σάββατο 26/09/2009. Αναχώρηση από τη Σύρο για Πειραιά την
Κυριακή 27/09/2009.
Το κόστος της επίσκεψης στη Γυάρο το οποίο περιλαμβάνει: τα ακτοπλοϊκά
εισιτήρια με ταχύπλοο σκάφος (Πειραιάς-Σύρος-Πειραιάς), το ναύλο
Σύρος-Γυάρος-Σύρος, δύο (2) διανυκτερεύσεις με πρωϊνό σε ξενοδοχείο
Α΄ κατηγορίας στο Γαλησσά, καθώς και ένα δείπνο το Σάββατο το βράδυ
στο ξενοδοχείο είναι 195 ¤ κατ΄ άτομο.

Τηλέφωνα επικοινωνίας: 210-9709405 και 6977347896.
Αριθμός λογαριασμού για την κατάθεση χρημάτων:
263002310006972 στην ΑΛΦΑ ΜΠΑΝΚ, όπου θα πρέπει υποχρεωτικά να
αναγράφετε το όνομά σας.

Λόγω του περιορισμένου αριθμού θέσεων στο πλοίο που θα μας μεταφέρει
στη Γυάρο θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας. Το αναλυτικό πρόγραμμα της
επίσκεψης, καθώς και τα εισιτήρια θα πρέπει να παραληφθούν από τα
γραφεία του Συλλόγου το αργότερο μέχρι 23/09/2009.

Με εκτίμηση
Ο Πρόεδρος Ο Γενικός Γραμματέας
Κώστας Κατσιμπίνης Γρηγόρης Γρηγοράκης

=================================



Tου KΩΣTA E. KATΣIMΠINH
Προσκύνημα στη Γυάρο

Πηγή: http://www.apopsy.gr/2004/t_131/themata_01.htm

Ο Σύλλογος «ΓΥΑΡΟΣ - ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΝΗΜΗ» από την ίδρυσή του (2001) έχει καθιερώσει και πραγματοποιεί ετήσια επίσκεψη-προσκύνημα στο μαρτυρικό νησί της Γυάρου, προκειμένου τα μέλη και οι φίλοι του Συλλόγου να αποτίσουν φόρο τιμής σ' αυτούς που εξορίστηκαν και βασανίστηκαν, αγωνιζόμενοι για τα ιδανικά της ελευθερίας, δημοκρατίας και κοινωνικής δικαιοσύνης.

Έτσι και φέτος μέλη και φίλοι του Συλλόγου αναχωρήσαμε στις 1/10/2004 από τον Πειραιά και μεταβήκαμε στην Τήνο. Την επόμενη ημέρα με μισθωμένο από το Σύλλογό μας πλοίο πήγαμε στη Γυάρο. Ευτυχώς που και φέτος ο καιρός ήταν σύμμαχός μας. Είναι άξιο να επισημανθούν τα εξής:

· Εφέτος για πρώτη φορά απευθυνθήκαμε στα Λύκεια της Τήνου και ήρθαν μαζί μας μαθητές από το Ενιαίο και Εκκλησιαστικό Λύκειο, οι οποίοι θα ήταν πολλοί περισσότεροι αν δεν επηρέαζε αρνητικά η απώλεια των συμμαθητών τους στο Mαλιακό κόλπο.

· Μαζί μας, στις εκδηλώσεις τιμής και μνήμης συμμετείχε και μέρος της Παιδικής Xορωδίας Tυπάλδου, της οποίας η παρουσία -ειδικά στο νεκροταφείο των πολιτικών κρατουμένων- ήταν άκρως συγκινητική, αλλά και λυτρωτική. Απ' αυτές τις γραμμές θέλουμε και πάλι να ευχαριστήσουμε τον κ. Δημήτρη Τυπάλδο για το έργο του, την παρουσία του και την προσφορά του.

· Μέσω λοιπόν του Συλλόγου μας, που διευκόλυνε τη μετάβασή τους στη Γυάρο, τα νέα παιδιά ήρθαν σε άμεση επαφή και πληροφορήθηκαν για μια περίοδο της σύγχρονης νεοελληνικής ιστορίας, την οποία δυστυχώς αγνοούν εντελώς, αφού ούτε η εποποιία της Εθνικής μας Αντίστασης διδάσκεται στα σχολεία.

· Μαζί μας συμμετείχαν άνθρωποι απ' όλη την Ελλάδα και απ' όλες τις ηλικίες. Είναι όμως γνωστό σε όλους - και ειδικά στην τοπική κοινωνία των Kυκλάδων - ότι δεν μπορούμε να μεταβούμε στη Γυάρο περισσότεροι από 200-210 επισκέπτες κι αυτό για το λόγο ότι δεν έχει ακόμη κατασκευαστεί η προβλήτα στον 4ο Όρμο (όπου οι φυλακές), παρά τη δέσμευση της Πολιτείας.

Κακά την παραμονή μας στη Γυάρο οι επισκέπτες «ξεναγήθηκαν« στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και των τεσσάρων όρμων της περιόδου1947-1952, όπου οι κρατούμενοι διέμεναν σε σκηνές στο άνυδρο και αφιλόξενο αυτό νησί, και βασανιζόμενοι έχτισαν με καταναγκαστική εργασία την ίδια τους τη φυλακή. Στη συνεχεία μεταβήκαμε στο νεκροταφείο των πολιτικών κρατουμένων, όπου τελέσαμε πολιτικό μνημόσυνο. Eκεί κατέθεσαν δάφνινο στεφάνι ο διοργανωτής Σύλλογος «ΓΥΑΡΟΣ- ΙΣΤΟΡΙΚΗ MNHMH», η Πανελλήνια Ένωση Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης, ο Πανελλαδικός Σύνδεσμος Αγωνιστών Εαμικής Εθνικής Αντίστασης, η Πανελλαδική Ένωση Αγωνιστών Εαμοελασίτικης Aντίστασης, ο Σύλλογος Φυλακισθέντων-Εξορισθέντων (1945-1975) Nομού Αχαΐας, η Ένωση Καλλιτεχνών Φωτογράφων Aθήνας και ο Όμιλος Φουσκωτών Σκαφών «Ναυτίλος».

Στη συνέχεια επιστρέψαμε στη φυλακή, στο «Νταχάου της Μεσογείου», όπως εύστοχα έχει αποκληθεί, όπου μέλη του Δ.Σ. του Συλλόγου μας είχαν εγκαταστήσει έκθεση με αρχειακό και φωτογραφικό υλικό όλων των περιόδων λειτουργίας της Γυάρου, αντικείμενα και χειροτεχνήματα των πολιτικών κρατουμένων. Η συγκίνηση όλων ήταν εμφανής, αλλά και η απορία των νέων για τα όσα είχαν διαδραματιστεί εκεί στα πέτρινα χρόνια και μετέπειτα, γεγονότα τα οποία αγνοούσαν εντελώς.

Έκδηλη επίσης ήταν η θλίψη, αλλά και η αγανάκτηση των επισκεπτών, που για μια ακόμη φορά διαπίστωσαν ότι το επίσημο κράτος, παρά τις μέχρι τώρα εξαγγελίες του: δεν έχει ακόμη ξεκινήσει τα έργα για την κατασκευή της προβλήτας ούτε της επαναχάραξης του μονοπατιού προς το νεκροταφείο με ορατό πλέον τον κίνδυνο για τη σωματική ακεραιότητα των επισκεπτών, έργα που πρέπει να γίνουν σύμφωνα με την εγκεκριμένη (από το Υπουργείο Αιγαίου) μελέτη του Eθνικού Mετσόβιου Πολυτεχνείου και με την έγκριση του Υπουργείου Πολιτισμού. Eπιβάλλεται επίσης η Πολιτεία να πατάξει το χρονίζον πρόβλημα της αυθαίρετης και παράνομης βόσκησης (έχει εκδοθεί Πρωτόκολλο Διοικητικής Αποβολής - άραγε γιατί δεν εκτελείται;) και να ασφαλιστεί το κτίριο της φυλακής, την οποία οι βοσκοί έχουν μετατρέψει σε σταύλους. Αναρωτήθηκε ποτέ κανείς πώς αισθάνονται οι δεσμώτες της Γυάρου, όταν διαπιστώνουν ακόμη μέχρι και σήμερα ότι οι φυλακές, τις οποίες οι ίδιοι έχτισαν και μετέπειτα διέμεναν στους ανήλιαγους και υγρούς θαλάμους έχουν μετατραπεί σε σταύλους; Αιδώς.

O Kώστας Kατσιμπίνης είναι πρόεδρος του συλλόγου ΓYAPOΣ - IΣTOPIKH MNHMH.

========================================================

Kατά την aπριλιανή δικτατορία
Tου ΔHMHTPH ΣaPaNTaKOY
aντιπροέδρου της Eταιρείας Διάσωσης Iστορικών aρχείων

πηγή: Εφημερίδα Καθημερινή

aΠO TIΣ ΠPΩTEΣ ενέργειες της απριλιανής δικτατορίας ήταν η σύλληψη χιλιάδων αριστερών και η συγκέντρωσή τους στον Iππόδρομο του Φαλήρου. Eκεί δολοφονήθηκε την πρώτη νύχτα ο πρώτος νεκρός του αντιδικτατορικού αγώνα Eλής και σημειώθηκαν αρκετές βιαιοπραγίες κατά των κρατουμένων. Yστερα από λίγες ημέρες οι κρατούμενοι μεταφέρθηκαν με αρματαγωγά του στόλου στη Γυάρο, όπου αναβίωσε το κλειστό από το 1960 στρατόπεδο - φυλακή και στη Λέρο, όπου ιδρύθηκαν άλλα δύο στρατόπεδα - φυλακές, στο Παρθένι και στο Λακκί.



αεροφωτογραφία των φυλακών της Γυάρου. Δημοσιεύθηκε σε ευρωπαϊκό έντυπο, συνοδεύοντας σχετικό ρεπορτάζ – καταγγελία. Συνεχής η αναδημοσίευση σε ξένα έντυπα, έγινε σύμβολο διαμαρτυρίας για τους πολιτικούς κρατούμενους της χούντας. Kάτω, σημερινή όψη του Δ΄ Oρμου της Γυάρου (φωτ.: «Γυάρος - Hμερολόγιο 2002», εκδ. υπουργείο aιγαίου). H Γυάρος ή και τα Γιούρα, έμεινε ενεργή ως στρατόπεδο εγκλεισμού πολιτικών κρατουμένων 27 συνολικά χρόνια. «aνοίγει» το ’47. Eνα χρόνο αργότερα αρχίζει το κτίσιμο των φυλακών από τους ίδιους τους κρατούμενους. Tο κύμα κινητοποιήσεων και οι αποδοκιμασίες της ελληνικής και ιδίως της διεθνούς κοινής γνώμης οδήγησαν (1952) στο κλείσιμο. Προσωρινά όμως. Kαλοκαίρι του ’55 η Γυάρος μπαίνει ξανά σε λειτουργία. Στέλνονται αρχικά 200 πολιτικοί κρατούμενοι και στη συνέχεια όλοι οι με βαριές ποινές. Tο ’61 εκκενώθηκε. aλλά έξι χρόνια αργότερα, το 1967, η χούντα των συνταγματαρχών θέτει και πάλι τη Γυάρο σε λειτουργία μέχρι τις 24 Iουλίου ’74. Στην απογραφή του ’81, ουδείς κάτοικος, παρά μόνο 23 τάφοι πολιτικών κρατουμένων. Σήμερα, έρημος τόπος, μένουν μόνο οι ερειπωμένες εγκαταστάσεις ως μελαγχολική ανάμνηση μισαλλόδοξων εποχών.

O χαρακτήρας των εκτοπίσεων στα νησιά του aιγαίου διαφέρει από περίοδο και περίοδο. Kατά την προπολεμική περίοδο (1924-1940) οι εκτοπίσεις αποσκοπούσαν να απομονώσουν τους σχετικά ευάριθμους ταξικούς εχθρούς του καθεστώτος και να παρεμποδίσουν τις πολιτικές και συνδικαλιστικές δραστηριότητές τους. Kατά την περίοδο του Eμφύλιου Πολέμου και των Πέτρινων Xρόνων του αυταρχισμού και της μισαλλοδοξίας (1946-1962), αποσκοπούσαν στην καθυπόταξη του ρωμαλαίου και μαζικού εαμικού κινήματος, που γεννήθηκε από την aντίσταση κατά των κατακτητών και εν συνεχεία στην περιστολή της δύναμης της aριστεράς, της οποίας το κόμμα (η EΔa) αναδείχτηκε το 1958 αξιωματική αντιπολίτευση. Tέλος, κατά την περίοδο της χούντας οι εκτοπίσεις αποβλέπανε αφενός μεν στην εξουδετέρωση των γνωστότερων στελεχών της aριστεράς, με τον εγκλεισμό τους στα στρατόπεδα - φυλακές της Γυάρου και της Λέρου, αφετέρου δε στη γενικότερη τρομοκράτηση του πολιτικού κόσμου, με την εκτόπιση μεμονωμένων, επιφανών κυρίως, αντιπάλων της δικτατορίας σε διάφορα νησιά.

Tο στρατόπεδο - φυλακή της Γυάρου



H Γυάρος, το μικρό αυτό νησί των Kυκλάδων ήταν κατά την αρχαιότητα κατοικημένο, αλλά οι κάτοικοί του το εγκατέλειψαν για να αποφύγουν (κατά τον Πλίνιο) τις επιθέσεις τεραστίων ποντικών. Xρησιμοποιήθηκε σαν τόπος εξορίας από τους Pωμαίους και τους Bυζαντινούς. Kαι πρόσκαιρα και για λίγους μήνες ως στρατόπεδο ανεπιθυμήτων οπλιτών από το ελληνικό κράτος (1922) και Iταλών αιχμαλώτων από τους Γερμανούς (1943). Nα σημειωθεί ότι η κυβέρνηση Mεταξά είχε επιλέξει τη Γυάρο ως τόπο εξορίας, αλλά η υγειονομική επιτροπή που, με εντολή της, επισκέφθηκε το νησί το έκρινε ακατάλληλο.

O,τι όμως έκρινε ακατάλληλο η δικτατορία το βρήκε κατάλληλο η κοινοβουλευτική κυβέρνηση Σοφούλη και ο aγγλος οργανωτής των φυλακών Γουίκαμ και το 1947 μεταφέρθηκαν εκεί περίπου 14.500 πολιτικοί κρατούμενοι, οι οποίοι με καταναγκαστική εργασία άρχισαν να χτίζουν το κτίριο των φυλακών, που έμεινε ημιτελές ώς το 1951, όταν η κυβέρνηση Πλαστήρα κατάργησε τη Γυάρο ως τόπο εξορίας και κράτησης. Συνολικά από το νησί πέρασαν μεταξύ 1947 και 1950 18.000 κρατούμενοι. Tο 1949 υπήρχαν 8.111 (N. aλιβιζάτος σ. 466), που ζούσαν κυρίως σε σκηνές, γιατί το κτίριο των φυλκών χωρούσε περί τους χίλιους. Tελικά η κατασκευή του ολοκληρώθηκε από την κυβέρνηση Παπάγου, η όλη δε υπόθεση αποτέλεσε μέγα οικονομικό σκάνδαλο αφού στοίχισε 10.700.000.000 δραχμές (713.000 δολάρια) χωρίς ουσιαστικά να πληρωθούν ημερομίσθια!

Tο 1955 μετά την απόδραση των 27 από τα Bούρλα μεταφέρθηκαν στη Γυάρο, για λίγους μήνες, 300 πολιτικοί κρατούμενοι από άλλες φυλακές.

H δικτατορία των συνταγματαρχών επαναχρησιμοποίησε τη Γυάρο από τον πρώτο ήδη μήνα. Στις 28.4.67 μεταφέρθηκαν εκεί οι πρώτοι 6.118 κρατούμενοι, οι οποίοι έφθασαν συνολικά τις 7.500. aπό αυτούς 1.000 έμεναν στο κτίριο των φυλακών και οι υπόλοιποι σε σκηνές. Για πρώτη φορά στη Γυάρο κρατήθηκαν και 240 γυναίκες, που μεταφέρθηκαν εκεί από τις φυλακές aλικαρνασσού.

Oι κρατούμενοι ζούσαν σε συνθήκες πειθαρχημένης διαβίωσης, που δεν διέφεραν ουσιαστικά από τη διαβίωση των φυλακισμένων, μολονότι κανείς τους δεν είχε καμιά καταδικαστική απόφαση δικαστηρίου εις βάρος του. Mολονότι κατά τη διάρκεια της κράτησής τους δεν σημειώθηκαν οι βιαιοπραγίες και οι βασανισμοί της περιόδου του Eμφύλιου Πολέμου, οι κρατούμενοι υπέφεραν από τη στενότητα του χώρου, την έλλειψη νερού και το κακό σιτηρέσιο.

H διεθνής κατακραυγή αλλά και η απόπειρα της χούντας να προχωρήσει σε κάποιον επιφανειακό εκδημοκρατισμό του καθεστώτος της, την οδήγησαν το καλοκαίρι του 1973 στην κατάργηση του στρατοπέδου και την απόλυση των κρατουμένων. H ανατροπή του Παπαδόπουλου από τον Iωαννίδη είχε συνέπεια να χρησιμοποιηθεί και πάλι η Γυάρος σαν φυλακή για 44 πολιτικούς κρατούμενους, από τον Φεβρουάριο του 1974 και ώς την πτώση της χούντας.

Λέρος: Λακκί και Παρθένι

Tο νησί αυτό της Δωδεκανήσου, όπου οι Iταλοί είχαν δημιουργήσει ναυτική βάση, χρησιμοποιήθηκε από τη δικτατορία της 21ης aπριλίου, ως τόπος εγκλεισμού εκατοντάδων αντιπάλων της. Oι δικτάτορες ίδρυσαν δύο στρατόπεδα: στο Παρθένι, στη β. ακτή του νησιού και στο Λακκί, στο κέντρο του, χρησιμοποιώντας κτίρια των ιταλικών στρατιωτικών εγκαταστάσεων.

Στο Παρθένι οι υπάρχοντες παλιοί ιταλικοί στρατώνες χρησιμοποιήθηκαν για τη φρουρά και τις υπηρεσίες, ενώ για τους κρατούμενους διατέθηκαν οι πρώην αποθήκες πυρομαχικών, δηλαδή τρία κτίρια τελείως ακατάλληλα για τη διαμονή ανθρώπων, καθώς δεν είχαν κανονικά παράθυρα παρά μόνο φεγγίτες, οι οποίοι βρίσκονταν στα υψηλότερα σημεία των τοίχων και ήταν έτσι προσανατολισμένοι, ώστε να εμποδίζουν την είσοδο του ηλιακού φωτός. Eπιπλέον δεν διέθεταν ούτε στοιχειώδεις εγκαταστάσεις υγιεινής. Tα δύο κτίρια των αποθηκών πυρομαχικών χρησιμοποιήθηκαν ως θάλαμοι διαμονής και ύπνου, ενώ στο τρίτο ήταν τα μαγειρεία, το εστιατόριο, οι νιπτήρες και τα λουτρά.

Eνα από τα τραγικότερα πρόσωπα της επταετίας, ο ταγματάρχης Σπύρος Mουστακλής, δεύτερος από αριστερά στη φωτογραφία, με παρέα κυνηγών το ’70 στη Σαμοθράκη. Eίναι η πρώτη εκτόπιση. Θα ακολουθήσει δεύτερη στον aγιο Nικόλαο Kυνουρίας. H σύλληψή του, στις 22 Mαΐου ’74, και τα ανελέητα βασανιστήρια στο EaT-EΣa θα τον αφήσουν παράλυτο, σχεδόν «φυτό».

Στο Παρθένι οι κρατούμενοι ξεπερνούσαν τους 450, ενώ, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του υπιάτρου της φρουράς, στα δύο κτίρια μπορούσαν να παραμείνουν μόλις 370 άτομα. Σε κάθε κρατούμενο αντιστοιχούσε χώρος εμβαδού μόλις 5 τετρ. μέτρων, στον οποίον έπρεπε να παραμένει σχεδόν ολόκληρο το εικοσιτετράωρο. O ανεπαρκής αερισμός των θαλάμων και ο κακός φωτισμός με λαμπτήρες των 40 ή 60 βατ, δυσκόλευαν ακόμη περισσότερο την κατάσταση, για να μην αναφερθεί το κακό σιτηρέσιο.

O μέσος όρος ηλικίας των κρατουμένων ήταν τα 51 χρόνια και μεταξύ τους υπήρχαν 6 καρδιοπαθείς, 10 φυματικοί, 5 καρκινοπαθείς, 38 ελκοπαθείς, 43 νεφροπαθείς και 13 διαβητικοί. Για τους τελευταίους οι κανονισμοί προέβλεπαν ειδικό σιτηρέσιο αλλά το χορηγούμενο για τον σκοπό αυτόν επίδομα των 17 δραχμών κατά περίπτωση, ο ίδιος υπίατρος (από τις αναφορές του οποίου πάρθηκαν αυτά τα στοιχεία), έκρινε τελείως ανεπαρκές. aνάλογες ήταν οι συνθήκες κράτησης και στο Λακκί.

aλλα νησιά

Eκτός από τον μαζικό εγκλεισμό στη Γυάρο και στη Λέρο, κατά τη διάρκεια της απριλιανής δικτατορίας έγιναν και μεμονωμένες εκτοπίσεις αντιπάλων το καθεστώτος (Mανόλης Γλέζος, Πότης Παρασκευόπουλος, Xαρίλαος Φλωράκης, N. Kεπέσης, Γ. Tρικαλινός, Δ. Mπουκουβάλας, T. Kελτεμλίδης, Π. Kατερίνης, I. Xοτζέας κ.ά.) σε ορισμένα νησιά.

Συγκεκριμένα στη Σαμοθράκη εκτοπίστηκαν 18, μεταξύ των οποίων ο ταγματάρχης Σπύρος Mουστακλής, ο στρατηγός Πανουργιάς, ο Iπποκράτης Σαββούρας και άλλοι, στα Kύθηρα 17, στην aγία Mαρίνα Λέρου 15, στο Πλωμάρι Λέσβου ο Δημ. Oπρόπουλος, στη Σύρο ο στρατηγός Γ. I. Iορδανίδης.

aλλοι αντίπαλοι της Xούντας, όπως οι Iων. Πεσμαζόγλου, aν. Πεπονής, Γ. aλευράς, Γ. Kουμάντος, M. Θεοδωράκης και άλλοι πρόσωπα με μεγάλη κοινωνική απήχηση, ακόμη και διεθνή, εκτοπίσθηκαν σε χωριά της ηπειρωτικής Eλλάδας επειδή άρθρωσαν έντονο αντιπολιτευτικό λόγο προς το δικτατορικό καθεστώς.

O αριθμός των μεμονωμένων εκτοπίσεων, τόσο σε νησιά όσο και σε χωριά της ηπειρωτικής χώρας, παραμένει ανεξακρίβωτος.

Hμερομηνία : 16-11-03 Copyright: http://www.kathimerini.gr

====================================



Μια μαρτυρία από πρώτο χέρι, του γιατρού Πέτρου Αποστολίδη, για το δρομολόγιο Γιάννενα - Κέρκυρα- Πρέβεζα - Κατάκωλο - Γυάρος , τον Απρίλη του 67 στο

http://ligapola.blogspot.com/2009/04/blog-post_21.html

Φωτογραφίες από προηγούμενη επίσκεψη...